تغذیه کودکان

تغذیه کودکان

یکی از شاخص های مهم در تعیین سلامت تغذیه ای کودک توجه به نمودار رشد کودک است. منحنی رشد که برای کودکان از بدو تولد تا  شش سالگی وی در نظر گرفته شده ست  به والدین کمک می کند تا بر اساس آن تغذیه و رشد کودک را کنترل نمایند،وزن و قد  کودکان باید حداقل یک بار در ماه  بررسی شود و در نمودار رشد او ثبت گردد و اگر منحنی رشد کودک صعودی باشد، روند رشد او مطلوب است  و در واقع نگرانی های والدین با بررسی این منحنی برطرف خواهد شد. ثابت ماندن وزن فرزند در یک خط از منحنی بیانگر این مساله است که کودک دچار مشکلاتی  است که یکی ازعلل کندی یا توقف رشد تغذیه ناکافی باشد. همچنین اگر منحنی وزن کودک نزولی باشد، ممکن است به بیماری های مختلف دچار شده و وزن خود را از دست داده است و والدین باید برای وزن گیری مجدد اقدامات لازم را انجام دهند. منحنی رشد قدی کودک در صورتیکه افقی و نزولی باشد، نشان‌دهنده این است که سوء تغذیه طولانی مدت برای کودک ایجاد شده است و باید توسط یک متخصص تغذیه یا پزشک اطفال بررسی شود.

شیر مادر تا اتمام شش ماهگی به تنهایی و بدون افزودن هر گونه مواد غذای کمکی برای رشد طبیعی نوزاد کافی است  در کنار آن باید روزانه قطره مولتی ویتامین و یا قطره ویتامینA+D داد که به طور معمول 20 تا 25 قطره می باشد.اگر مادران با کمبود شیر مواجه هستند می توانند تعداد دفعات شیر دهی را افزایش دهند.بعد از گذشت شش ماهگی نیاز کودک به انرژی و بعضی از ریز مغذی ها بالاتر می رود و دیگر شیر مادر به تنهایی نمی تواند نیاز های بدن او را پاسخ گو باشد .  غذای  کافی در کنار شيرمادر توسط غذاي كمكي باید  به كودك رسانده شود.برای مثال نوزادی که به موقع متولد شده است ذخیره آهن وی با رسیدن به سن شش ماهگی به حداقل می رسد و در صورتی که آهن از طریق مواد غذایی تکمیلی و یا شربت آهن به او نرسد به کم خونی و فقر آهن دچار می شود.

آغاز به موقع و صحیح  غذای  تكميلي مرحله مهمي در زندگي شيرخواراست  كه بر رشد و نمو كودك نيز تأثير زيادي می گذارد و تنها با مشاوره با متخصص می توان زودتر از موعد و قبل از شش ماهگی غذای تکمیلی را آغاز کرد .زیرا پیش از شش ماهگی به دليل عدم آمادگي و تكامل دستگاه گوارش و سيستم ايمني بدن شيرخوار، سلامتي او بيشتر به خطر مي‌افتد چون هر نوع عفونت يا اسهال در شيرخواران با سن كم، خطرناك‌تر است و احتمال دارد سبب كاهش وزن كودك نيز بشود بنابراين هر چه غذاي كمكي زودتر شروع شده باشد مخاطرات آن هم بيشتر مي‌شود.

به طور کلی در تهیه غذای کمکی  باید به نکات زیرتوجه شود:

مقوی و مغذی باشد ، مقوي كردن غذا به معنای آن است که  موادي را به غذا اضافه كنيم كه انرژي آن را بيشتر كند و منظور ازمغذي كردن غذا اضافه کردن پروتئين، ويتامين و املاح به مواد غذایی است.

مواد غذایی چه از لحاظ نوع و یا مقدار  باید به تدریج به غذای کودک اضافه شود به این صورت که از یک نوع غذای ساده آغاز شده و به آرامی ترکیبی از چند نوع مواد غذایی داده شود.برای مثال برای اولین بار می توان مقداری شیر راغلیظ کرده و سپس حریره بادام  و فرنی را به کودک بدهیم. چون عموماً اگر مخلوطي از چند ماده غذايي در ابتدا داده شود، اگر كودك به يكي از آن‌ها عدم تحمل داشته باشد مشخص نخواهد شد.

بعد از آن می توان سبزیجات را به عنوان سوپ به کودک بدهیم سبزیجاتی مانند جعفری،هویج،لوبیا و کدو کم کم به غذاهای کودک اضافه شود همچنین علاوه بر سوپ می توان سبزیجات را با پوره سیب زمینی و کره  به شکلی نرم مخلوط کرد.

کم کم مواد غذایی پیچیده تر شده و گوشت را باید به برنامه غذایی اضافه کرد .مصرف حتي مقدار كمي گوشت، ارزش غذايي را افزايش مي دهد، بدين منظور هرنوع گوشت مانند گوسفند، گوساله، مرغ و ماهي كه در دسترس داريد در غذای کودک مصرف کنید.

غذای کمکی باید دارای حجم کم بوده و کالری مطلوب را داشته باشد به طوری که کودک بتواند آن را به راحتی ببلعد و هضم آن راحت باشد.

فاصله زمانی اضافه کردن ماده های غذایی مختلف بین سه تا هفت روز باشد .

مناسب با سن کودک  باید غذای کمکی تازه و بدون آلودگی باشند به طوری که بتوان آنها را در خانه تهیه کرد.

تغذیه کودکان بعد از یک سالگی

دیگر زمان آن رسیده است که غذای کودک به عادات غذایی دیگر افراد خانواده نزدیک شود و کودک باید ، برنامه غذایی که شامل ترکیبی از مواد مغذی مختلف از 4 گروه اصلی است را داشته باشد..دیگر از سال دوم زندگی رفتار غذایی کودک مانند اعضای خانوده شکل می گیرد پس بهتر است خانواده رعایت کرده واز خوردن غذاهای شور و پرادویه خودداری کنند . کودکان نباید مانند بزرگسالان در سه وعده غذا مصرف کنند و باید حداقل پنج وعده در روز غذا میل کنند.

در سال دوم زندگی همچنان شیر مادر از اصلی ترین منابع غذایی کودک است  و بهتر است که شیر مادر بعد از صرف مواد غذایی دیگر داده شود.

بعد از اتمام یک سالگی می توان سفیده تخم مرغ را به شکل پخته از مقدار کم آغاز کرد و سپس میتوان با افزایش حجم آن یک تخم مرغ کامل به او داد.

چون در کودک تغییرات غذایی صورت گرفته است باید مواد غذایی طوری برای کودک تهیه شود که هضم آن آسان باشد به عنوان مثال گوشت ها له کرده باشد و برنج به صورت نرم و کته به او داده شود.

مصرف قطره های مولتی ویتامین،آهن و A+D باید در کودکان ادامه داشته باشد.

قندهای ساده مثل شکر، شکلات و شیرینی را یک ساعت قبل از خواب مصرف نکند.

دریافت پروتیین ها و لبنیات در برنامه غذای روزانه باشد

اگر کودک شما به خوردن غذا میلی نشان نمی دهد به او فشار وارد نکنید و بیشتر با تعریف کردن از طعم غذا و تغییر مزه غذا ،دوباره غذا را مجددا به وی بدهید.

از دادن تنقلات بی ارزش قبل از غذا و بین وعده ها به کودک خودداری کنید.

برای دریافت یک برنامه غذایی سالم برای کودک به متخصص مراجعه کنید تابتوانید مواد غذایی لازم و مفید برای رشد جسمی و مغزی رشد فرزندتان را تهیه کنید.

منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم

با تشکر مدیریت سایت دکتر کورش صمد پور متخصص تغذیه