سلیاک چیست؟
سلیاک یک بیماری گوارشی بوده که با آسیب رساندن به پرزهای روده کوچک در جذب مواد غذایی به بدن اختلال ایجاد می کند و شخص دچار سوتغذیه می شود. این عارضه یک بیماری خود ایمنی است که پرزهای روده که مواد مغذی درون آنها جذب می شود،آسیب می بیند. این بیماری در اثر حساسیت به پروتئینی به نام گلوتن(پروتئینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد) ایجاد می شود.
دلیل بیماری سلیاک
این بیماری ارثی می یاشد ولی در موارد نادر این بیماری بعد از عفونت های ویروسی ،جراحی های مختلف و نحوه تغذیه در دوران کودکی فعال می شود. در بسیاری از افراد علایم بیماری در سنین کودکی یا جوانی بروز می کنداما ممکن است علایم و نشانه های بیماری در بسیاری از افراد مبتلا تا سنین میانسالی و پیری به صورت واضح بروز نیابد بنابراین تا مدت های زیادی فرد و پزشک معالج پی به وجود بیماری نمی‌برند.
علائم سلیاک
نشانه های این بیماری ممکن است به صورت گوارشی و یا غیر گوارشی بروز کند.
- درد های شکمی طولانی، اسهال خونی و یا چرب و نفخ شکم
- درد های استخوانی و مفصلی، کم شدن وزن، سردرد، خستگی، درماتیت و خارش پوست،زخم دهان
- در کودکان می توان به علائمی مانند استفراغ، بد اشتهایی، اسهال مزمن، شکم متسع، تاخیر در رشد ،کم خونی و کم وزنی اشاره کرد .
تشخیص بیماری سلیاک
سطح آنتی بادی‌های خاص در خون افراد مبتلا به سلیاک بالاتر از حد طبیعی است.این آنتی‌بادی‌ها توسط سیستم ایمنی خود فرد در پاسخ به ترکیباتی که به بدن آسیب می‌رساند، ایجاد می‌شوند. بنابراین برای تشخیص بیماری سلیاک، سطح آنتی‌بادی‌هایی خون که به گلوتن حساس هستند بررسی می شود و همچنین نمونه برداری از روده کوچک از دیگر راه های مطمئن بیماری سلیاک است . قبل از انجام آزمایش خون و نمونه برداری به منظور تشخیص بیماری شما نباید از رژیم فاقد گلوتن پیروی کنید.
رژیم غذایی تنها راه کنترل بیماری سلیاک
درمان این بیماری رژیم دقیق و کامل بدون گلوتن تا آخر عمر است مهم ترین راه برای درمان بیماری سلیاک کنترل مواد غذایی دارای گلوتن است در واقع این گونه مواد باید از برنامه غذایی حذف شود به گونه ایی که فرد آسیب جدی تری نبیند. زمانی که این افراد گلوتن مصرف نمی کنند پرزهای روده کوچک ترمیم می شوند. مصرف تمامی مواد غذایی حاوی جو،گندم و هر گونه ترکیبات آنها برای این افراد می تواند به روده کوچک آسیب وارد کند.
در مواد غذایی ماکارونی ،غلات و بیشتر خوراکی های فرآوری شده گلوتن وجود دارد و باید برای مصرف این مواد رژیم غذایی متعادلی را نزد متخصص تغذیه برای خود تنظیم کنید.همچنین این افراد باید دقت داشته باشند که شاید برخی از مواد غذایی دارای منابع پنهانی گلوتن باشند و به صورت مستقیم بر روی آنها درج نشده باشد. این بیماران باید با منابع مخفی گلوتن مانند داروها، سس ها و..آشنا باشند و آن ها را از رژیم غذایی خود حذف کنند. بیماران باید همیشه برچسب مواد غذایی را به دقت مطالعه کنند و از فاقد گلوتن بودن محصولات اطمینان حاصل نمایند. حساسیت بیماران سلیاکی به گلوتن متفاوت می باشد ولی بیماران باید بدانند که گاهی اگرچه علامت بالینی در اثر مصرف گلوتن ممکن است وجود نداشته باشد ولی آسیب به سلول های روده ای اتفاق می افتد.
با تشکر مدیریت سایت دکتر کورش صمدپور متخصص تغذیه و رژیم درمانی
