رژیم غذایی با کلسترول بالا
کلسترول خون چیست؟
کلسترول یک ماده چرب بوده که در کبد و سایر سلول های بدن ساخته می شود.بدن برای اینکه بتواند یک عملکرد طبیعی داشته باشد باید به مقدار کافی کلسترول دریافت کند.این ماده توسط خود بدن ساخته می شود و همچنین می تواند از طریق مواد غذایی وارد بدن شود.کلسترول دارای ساختار روغنی بوده و نمی تواند با خون که دارای یک ترکیب آبی است مخلوط شود.کلسترول به پروتئین ها متصل می شود و بسته ایی به نام لیپوپروتئین را تشکیل می دهند.کلسترول ها به وسیله لیپوپروتئین ها در تمامی بدن گردش می کنند.در بدن ما چند نوع لیپوپروتئین وجود دارد.
- لیپوپروتئین با چگالی بالا :این نوع از کلسترول بهHDLشناخته می شوند و به آنها کلسترول خوب می گویند.
- لیپوپروتئین با چگالی پایین:این نوع از کلستورل به LDLمعروف بوده و به آنها کلسترول بد گفته می شود.این نوع از لیپوپروتئین ممکن است در دیواره رگ رسوب کنند و باعث باریک شدن رگ ها می شود.
- لیپوپروتیئن خیلی کم چگالی (VLDL)
وظایف کلسترول در بدن
ساخت اسیدهای صفراوی گوارشی در روده
کمک به ساختار دیواره سلول
کمک به ساخت ویتامین دی در بدن
به بدن کمک می کند تا هورمون هایی خاص همانند هورمون های استروئیدی ساخته شود.
علل بالا رفتن کلسترول بالا
- رژیم غذایی ناسالم
- اضافه وزن
- سبک زندگی کم تحرک
- دیابت
- سن و جنسیت
- مصرف الکل و سیگار
- تيروئيد كم كار
- ژنتیکی
- مصرف بعضی از داروها
عوارض کلسترول بالا
در واقع کلسترول بالای خون به خودی خود بیماری نیست ومی توان گفت که نشانه خاصی ندارد . زمانی که چربی در رگ های قلب انباشته می شود به تدریج این مسیر ها مسدود شده و ممکن است در قفسه سینه دردی را ایجاد کندکه به آن آنژین قلب می گویند. زیرا مقدار اکسیژن کافی به عضلات قلبی نرسیده است. اما همین مشکل ساده ممکن است باعث بیماری های خطرناک شود.زیرا تجمع چربی ها در جداره عروق در گردش خون و حمل اکسیژن و رساندن آن به بافت های حیاتی بدن اختلال به وجود می آورد و باعث سکته قلبی و مغزی می شود.
شیوع
طبق یافته ها 41% مردان و 43% زنان در ایران غلظت كلسترول تام بالاتر از200 ميلي گرم در دسي ليتر دارند . افزايش 30درصدي شيوع چاقي و اضافه وزن، مصرف سالانه ۶۰ ميليارد نخ سيگار در كشور، شيوع ۲۵درصدي فشار خون بالا، ناسالم بودن۷۰ درصد روغن‌هاي خوراكي كشور و خيلي از عوامل ديگر باعث افزایش عارضه کلسترول بالا در ایران شده است..
رژیم غذایی برای افراد کلسترول بالا
در ابتدا باید بدانید که تنها افراد چاق به این بیماری دچار نخواهند شد و ممکن است افراد لاغر نیز با این عارضه روبه رو شوند.کلسترول بالا و به دنبال آن بیماری های قلبی و عروقی را می توان با به وجود آوردن تغییراتی در رژیم غذایی کنترل کرد.متخصص تغذیه می تواند با ارائه برنامه ایی روزانه به این افراد در درمان این بیماری به افراد کمک شایانی کند زیرا تنها متخصص تغذیه می تواند تاثیرات مواد غذایی بر کلسترول خون را به درستی درک کند.همان طور که می دانید مصرف چربی ها باید به حداقل برسد اما به معنی حذف کامل چربی نیست . با رژیم غذایی مناسب می توان مواد غذایی متنوع که متناسب با این بیماری است را در برنامه غذایی بگنجانیم.بهتر است به نکات زیر دقت داشته باشیم:
در ابتدا باید بدانیم که از چه نوع چربی باید استفاده کنیم.چربی های اشباع شده که در چربی های حیوانی دیده می شود به شدت سطح کلسترول بد بدن را بالا می برند پس پیشنهاد می شود افراد مصرف شیر،کره ،پنیر و ماست پرچرب را کنار بگذارند و همچنین مصرف گوشت قرمز را کنترل کنند تا از آسیب به عروق جلوگیری شود.
چربی های ترانس به اندازه چربی های اشباع شده می توانند در افراد با کلسترول بالا خطر آفرین باشد.این نوع از چربی ها در روغن های نباتی دیده می شود پس باید دقت داشته باشیم مصرف کره ،غذاهای کنسرو شده و فرآوری شده و همچنین انواع بیسکویت هاوکیک ها که دارای روغن نباتی هستند باید محدود شود و بدانید تنها با کم کردن چهار گرم چربی ترانس در روز می توان تا درصد بالایی از بیماری های قلبی جلوگیری کرد.
به جای روغن های حیوانی از روغن های اشباع نشده که دارای یک پیوند دو گانه هستند استفاده کنید .مانند روغن زیتون، کنجد وکانولا استفاده کرد همچنین اسید چرب امگا3 که در گردو و ماهی وجود دارند را مصرف کنید.
این بیماران باید حتی الامکان از غذاهای سرخ کردنی بپرهیزند و تمامی موادغذایی مصرف شده را به شکل آب پز و یا کبابی مصرف کنند.
این افراد باید مصرف کله پاجه ،زرده تخم مرغ،میگو،جگر و قلوه را محدود کنند و از قسمت های کم چرب گوشت استفاده کنند.بهتر است مرغ و ماهی را جایگزین گوشت های قرمز کنید.
به طور کلی مواد غذایی گیاهی مانند سبزیجات و حبوبات وغلات فاقد کلسترول هستند که در بین آنها موادی مانند جو،سیر،کدو اثرات ضد کلسترولی بیشتری دارند .مصرف نان های سبوس دار ،انواع لوبیا،عدس را افزایش دهید.
میوه ها برای این بیماران یکی از بهترین مواد غذایی محسوب می شوند برخی از میوه ها مانند سیب و مرکبات باعث کاهش جذب کلسترول می شوند.میوه ها و سبزیجات دارای مقدار زیادی فیبر هستند .
منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم
با تشکر مدیریت سایت دکتر کورش صمدپور متخصص تغذیه و رژیم درمانی MD,PhD دارای مدرک GDPHو phD تغذیه از دانشگاه کوینزلند استرالیا
