رژیم غذایی و سرطان

چگونه رژیم غذایی می تواند از سرطان پیشگیری کند؟

سرطان یکی از شایع ترین علل مرگ و میر در دنیاست. تغیر جزیی در سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی سالم نقش مهمی در پیشگیری از  سرطان دارد.

در این مقاله، به بررسی ارتباط میان رژیم غذایی و سرطان می پردازیم.

مصرف بیش از حد برخی مواد غذایی احتمال بروز سرطان را افزایش می دهند. این که ثابت کنیم کدام ماده غذایی در بروز سرطان موثر می باشد، کار دشواری است.

با این حال، مصرف بیش از حد برخی مواد غذایی احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.

شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده

غذاهای فرآوری شده که سرشار از مواد قندی هستند و فیبر کمی دارند، می توانند در بروز سرطان موثر باشند. مصرف مواد غذایی که باعث بالا رفتن سطح قند خون می شوند، احتمال ابتلا به سرطان هایی مانند سرطان معده ، سینه و کولورکتال را افزایش می دهند.

افرادی که کربوهیدرات های تصفیه شده بیشتری در رژیم غذایی شان مصرف می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کولورکتال هستند.

بالا رفتن سطح قند خون و انسولین، از جمله عوامل موثر در بروز سرطان می باشد. انسولین اضافی باعث تحریک تقسیم سلول ها می شود. این دو مورد، از جمله عواملی هستند که باعث افزایش التهاب در بدن می شوند، و در دراز مدت، باعث رشد غیر طبیعی سلول ها و سرطان خواهند شد.

به همین دلیل، افراد دیابتی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند. به عنوان مثال، احتمال ابتلا به سرطان کولورکتال در افراد دیابتی، بسیار بالا می باشد.

جهت پیشگیری از بروز سرطان، مصرف مواد غذایی که حاوی مواد قندی و کربوهیدرات های تصفیه شده هستند، و باعث بالا رفتن سطح انسولین خون می شوند، بایستی تا حد امکان محدود شود.

گوشت های فرآوری شده

منظور از گوشت های فرآوری شده، گوشتی است که برای طعم دار شدن به آن مواد ی مانند نمک اضافه می شود، سوسیس، هات داگ، ژامبون و انواع کالباس هاو ماهی دودی از این دست هستند. تحقیقات نشان می دهند مصرف گوشت های فرآوری شده احتمال ابتلا به سرطان، به خصوص سرطان کولورکتال را افزایش می دهند.

مصرف 50 گرم از این گوشت ها در روز، احتمال ابتلا به سرطان کولورکتال را در حدود 18 درصد افزایش می دهد.

البته این تحقیقات تفاوت میان مصرف گوشت های فرآوری شده و غیر فرآوری شده و شانس ابتلا به سرطان را ثابت نکرده اند.

طبخ غذا در حرارت خیلی بالا

طبخ مواد غذایی در دمای بالا، مانند سرخ کردن و یا گریل کردن، باعث تولید مواد مضر مانند هتروسیلیک آمین می شود. این ماده خود منجر به بروز التهاب، و افزایش احتمال ابتلا به بیماری های مختلف از جمله سرطان می شود.

برخی مواد غذایی مانند غذاهای حیوانی که سرشار از چربی و پروتئین هستند، در حرارت های بالا، مواد مضری را تولید می کنند. گوشت به خصوص گوشت قرمز، کره، سس مایونز و روغن از این دست مواد غذایی هستند.

جهت کاهش خطر ابتلا به سرطان، بهتر است از مصرف مواد غذایی سوخته شده خودداری، و از روش های پخت و پز مانند بخار پز و یا جوشاندن استفاده کنید.

محصولات لبنی

برخی تحقیقات نشان می دهند، مصرف بیش از حد فرآورده های لبنی، احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهند. مصرف بیش از حد کلسیم، باعث تولید فاکتور رشد شبه انسولین و یا هورمون استروژن می شود که با سرطان پروستات مرتبط هستند.

چاقی و اضافه وزن، از دیگر عواملی است که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. به غیر  از مصرف سیگار و ابتلا به عفونت، چاقی و اضافه وزن، یکی از مهم ترین عوامل موثر در ابتلا به سرطان در سراسر دنیاست. چاقی باعث افزایش بروز سرطان هایی مانند سرطان مری، کولون، پانکراس، کلیه و سرطان سینه به خصوص بعد از یائسگی می شود.

چگونه چاقی احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهد؟

• افزایش تجمع چربی در بدن می تواند منجر به بروز مقاومت به انسولین شود. در نتیجه، سلول ها قادر به استفاده از گلوکز نخواهند بود و سریع تر تقسیم و تجزیه می شوند.
• سطح سیتوکین های التهابی در خون افراد چاق بالاست، که منجر به بروز التهاب های مزمن و تقسیم سلولی می شود.
• سلول های چربی باعث می شوند سطح استروژن بالا برود، که در نهایت احتمال ابتلا به سرطان سینه و تخمدان در خانم ها و بعد از یائسگی افزایش می یابد.

کاهش وزن در افراد چاق، تا حد زیادی احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می دهد.

برخی مواد غذایی حاوی موادی هستند که به مقابله با سرطان کمک می کنند

نمی توان غذایی را یافت که به تنهایی از بروز سرطان پیشگیری کند، اما رژیم غذایی کامل یکی از روش های بسیار موثر می باشد، و احتمال ابتلا به سرطان را به میزان 70 درصد کاهش می دهد.  

برخی مواد غذایی که به پیشگیری از سرطان کمک می کنند، عبارتند از:

سبزیجات

سبزیجات، محتوی آنتی اکسیدان هایی هستند که به پیشگیری از سرطان کمک می کنند. سبزیجاتی مانند بروکلی، گل کلم و کاهو، که محتوی سولفورافان هستند، به کاهش اندازه تومور کمک می کنند. سایر سبزیجات مانند هویج و گوجه فرنگی، احتمال ابتلا به سرطان پروستات، معده و ریه را کاهش می دهند.

میوه

میوه نیز همانند سبزیجات، حاوی آنتی اکسیدان هایی است که از بروز سرطان پیشگیری می کند. مصرف سه وعده مرکبات در طول هفته تا حد بسیار زیادی احتمال ابتلا به سرطان معده را کاهش می دهد.

تخم کتان

مصرف تخم کتان، از پخش شدن سلول های سرطانی پیگشیری می کند و احتمال ابتلا به بسیاری از سرطان ها را کاهش می دهد. به عنوان مثال، مصرف سی گرم تخم کتان در آقایان در پیشگیری از بروز سرطان بسیار موثر می باشد. تخم کتان هم چنین در پیشگیری از بروز سرطان سینه در خانم ها نیز بسیار موثر می باشد.

ادویه و چاشنی ها

دارچین از جمله ادویه هایی است که خواص ضد سرطانی دارد و از پخش شدن سلول های سرطانی نیز پیشگیری می کند.

کورکومین موجود در زردچوبه، به مقابله با سرطان کمک می کند. مصرف این ماده، به مدت سی روز و به میزان 4 گرم در روز، به درمان ضایعات سرطانی در افراد مبتلا به سرطان کولون کمک می کند.

نخود و لوبیا

نخود و لوبیا، سرشار از فیبر و مواد مغذی هستند که از بدن در برابر ابتلا به سرطان کولورکتال محافظت می کنند.

آجیل

خوردن آجیل از بروز بسیاری از سرطان ها پیشگیری می کند.

روغن زیتون

روغن زیتون نیز از دیگر مواد غذایی است که در کاهش ابتلا به سرطان موثر می باشد. مصرف روغن زیتون، به کاهش 42 درصدی ابتلا به سرطان کمک می کند.

سیر

سیر محتوی آلیسین است که ماده ای است با خاصیت ضد سرطانی، و به کاهش ابتلا به سرطان هایی مانند سرطان معده و پروستات کمک می کند.

ماهی

ماهی سرشار از چربی های سالمی است که علاوه بر کاهش التهاب، از بروز سرطان، به خصوص سرطان کولورکتال نیز پیشگیری می کند.

محصولات لبنی

مصرف برخی محصولات لبنی، احتمال ابتلا به سرطان کولورکتال را تا حد زیادی کاهش می دهند. نوع و میزان مصرف این محصولات بسیار مهم است. به عنوان مثال، مصرف متوسط محصولات لبنی با کیفیت، مانند شیر گاو، اثرات محافظتی بسیار خوبی دارد. آن هم به دلیل وجود مقادیر کافی اسیدهای چرب مفید، لینولئیک و ویتامین های محلول در چربی.

البته این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف بیش از حد محصولات لبنی نیز می تواند احتمال ابتلا به برخی بیماری ها از جمله سرطان ها را افزایش دهد، که می تواند به دلیل جود برخی هورمون های موجود در شیر باشد.

رژیم های گیاهی نیز در پیشگیری از ابتلا به سرطان موثر هستند

داشتن رژیم غذایی سرشار از مواد گیاهی، به پیشگیری از بروز سرطان کمک می کند. افرادی که گیاه خواری می کنند ، کمتر در معرض ابتلا به سرطان هستند، آن هم به این دلیل که این افراد میوه، سبزیجات و سویای بیشتری مصرف می کنند، که همگی مواد غذایی هستند که در پیشگیری از سرطان بسیار مفید و موثر عمل می کنند. این افراد در مقابل، مواد غذایی پخته شده و فرآوری شده کمتری مصرف می کنند.

رژیم غذایی سالم در افراد مبتلا به سرطان اهمیت ویژه ای دارد

معمولا افراد مبتلا به سرطان با مواردی مانند سوء تغذیه و کاهش حجم عضلانی روبرو هستند و این موضوع برای سلامتی شان بسیار بد و نگران کننده می باشد.

ممکن است رژیم غذایی کمکی به درمان سرطان نکند، اما تغذیه خوب و مناسب ، به روند بهبود، کاهش علائم و هم چنین بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می کند.

رژیم غذایی سالم و متعادل، مصرف هر چه بیشتر پروتئین، چربی های سالم، میوه و سبزیجات تازه، محدود کردن مصرف شکر، کافئین و نمک، از جمله مواردی است که همواره به افراد مبتلا به سرطان توصیه می شود.

رژیم غذایی سرشار از پروتئین و کالری، از آتروفی عضلانی پیشگیری می کند. گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی سرشار از پروتئین هستند.

البته ممکن است در برخی موارد، شاهد بروز علائمی مانند تهوع، تغییر طعم غذا، کاهش اشتها، مشکلات بلع، اسهال و یا یبوست در افراد سرطانی باشیم که به دلیل اثرات درمان اتفاق خواهد افتاد. به همین خاطر، توصیه می شود که با متخصص تغذیه مشورت داشته باشید.

علاوه بر این، افراد سرطانی بایستی از مصرف ویتامین های قوی خودداری کنند، چرا که ویتامین ها و مکمل ها محتوی آنتی اکسیدان هایی هستند که با شیمی درمانی تداخل پیدا می کنند.

رژیم کتوژنیک، به درمان سرطان کمک می کند

تحقیقات نشان می دهند رژیم غذایی کم کربوهیدرات و رژیم کتوژنیک، در پیشگیری و درمان سرطان بسیار موثر می باشد. قند خون و انسولین بالا، از جمه مواردی هستند که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.

رژیم غذایی کتوژنیک، محتوی قند و انسولین بسیار کمی است و به همین خاطر، از رشد و تقسیم سلولی و در نهایت سرطان نیز پیشگیری می کند. در واقع، این رژیم غذایی از سرعت رشد تومور کم می کند، عوارض جانبی را به همراه ندارد و باعث بهبود کیفیت زندگی نیز خواهد شد.

رشد تومور در افرادی که رژیم غذایی قندی دارند، در حدود 32 درصد افزایش می یابد، در حالی که این مورد در رژیم غذایی کتوژنیک در حدود 24 درصد کمتر خواهد بود.

تحقیقات انجام شده بر روی نقش این نوع رژیم بر تومورهای مغزی نشان می دهد که، با داشتن چنین رژیمی، شاهد اثر بخشی درمان هایی مانند شیمی درمانی و رادیوتراپی خواهیم بود.

این نکته را در نظر داشته باشید که رژیم کتوژنیک نمی تواند جایگزین درمان های دارویی و پزشکی باشد. در صورتی که تصمیم به داشتن چنین رژیمی در طول دوره درمان دارید، حتما با متخصص تغذیه مشورت داشته باشید.

نتیجه گیری

با وجود این که مواد غذایی به تنهایی باعث پیشگیری از سرطان نمی شوند، اما داشتن رژیم غذایی مناسب، به محافظت از بدن در مقابل این بیماری کمک می کند.

رژیم غذایی محتوی میوه، سبزیجات، چربی های سالم و پروتئین، در پیشگیری از بروز سرطان بسیار موثر هستند.

گوشت های فرآوری شده، کربوهیدرات های تصفیه شده، نمک و الکل احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.

با این که اثر بخشی قطعی مواد غذایی در درمان سرطان کامل ثابت نشده، اما رژیم غذایی مناسب و متعادل به کاهش احتمال ابتلا به سرطان، درمان موثرتر، و بهبود کیفیت زندگی کمک می کند.